ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΛΑΤΙΟΥ
Η αλυκή είναι μια φυσική ή τεχνητή αβαθής δεξαμενή, διαμορφωμένη σε επίπεδη παραθαλάσσια έκταση, μέσα στην οποία πραγματοποιείται η ηλιακή εξάτμιση του θαλασσινού νερού για την εξαγωγή του αλατιού. Ήδη από το 13ο αιώνα και 14ο αιώνα μ.Χ. στην ευρύτερη περιοχή της Μεθώνης και της Κορώνης αναπτύχθηκαν αλυκές τις οποίες εκμεταλλεύτηκαν οι Βενετοί διότι το εμπόριο αλατιού ήταν πολύ κερδοφόρο. Αλύκές υπήρχαν, επίσης, στην παραλία του Παλαιόκαστρου στην Πύλο και στο Βρωμονέρι, όπου υπάρχουν άγρια παραθαλάσσια βράχια. 
Οι αλυκές σε αυτές τις περιοχές είναι λάκκοι που το χειμώνα γεμίζουν με θαλασσινό νερό με κανάλια / αυλάκια και τo καλοκαίρι το νερό εξατμίζεται αφήνοντας το πολύτιμο καρύκευμα-μπαχαρικό. Οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν φτυάρια και κοφίνια για τη συλλογή του αλατιού. Όταν δεν έβρισκαν αλάτι στους λάκκους, έβραζαν επί τόπου θαλασσινό νερό σε χάλκινο τέντζερη μέχρι να εξατμιστεί.
Σήμερα παράγεται αλάτι στη Μεσσηνιακή ή Έξω Μάνη και ιδιαίτερα στα χωριά Τριμέσι, Τραχήλας και Χοτάσια. Οι κάτοικοι που ασχολούνται με την καλλιέργεια του αλατιού ονομάζονται αλατολόοι και οι τόποι αλατότοποι. Οι αλατότοποι βρίσκονται στις βραχώδεις ακτές, όπου γίνεται η καλλιέργεια του αλατιού στις φυσικές κοιλότητες των βράχων ή σε κατασκευασμένες κοιλότητες (γούρνες ή σπιθάρια) στα φυσικά βράχια. Το θαλασσινό αλάτι που προέρχεται από τα βράχια ονομάζεται αφράλα / αφράλατσο (από το αφρός + άλας). Η καλλιέργεια του αλατιού ξεκινά στα τέλη Μαΐου και τελειώνει με τις πρώτες βροχές του Οκτωβρίου. Η τεχνική παραγωγής του θαλασσινού αλατιού ακολουθεί κάποια στάδια, τα οποία δε διαφέρουν με αυτά που εφαρμόζονται σε μεγάλες αλυκές, όπως αυτή του Μεσολογγίου. Μέσω ενός συστήματος φυσικών ή τεχνιτών κοιλοτήτων πραγματοποιείται η σταδιακή αποκρυστάλλωση. Αρχικά, με ντενεκέδες γεμίζονται με νερό οι πόρτες / θερμάστρες, δηλαδή μεγάλες φυσικές κοιλότητες σε απόσταση λίγων μέτρων από τη θάλασσα, που χωρούν 50 έως 100 κουβάδες θαλασσινό νερό. Το θαλασσινό νερό θερμαίνεται από τον ήλιο και συμπυκνώνεται σε αλάτι (10%). Αφού συμπυκνωθεί το νερό μεταφέρεται σε δεύτερες δεξαμενές, τα λεκάνια, και μετά πηγαίνει στους αρνιακούς / λιάστες, ανοιχτές πέτρινες κατασκευές μακριά από τη θάλασσα. Μόλις κρυσταλλωθεί το αλάτι, ξύνεται από τις γούρνες με ένα σίδερο-τσέρκι και ανακατεύεται ώστε να αποβάλει όλη την υγρασία. Με ένα κοφίνι το μεταφέρουν στις λιάστρες / πλεύρες, δηλαδή τις οριζόντιες ή επικλινείς φυσικές ή χτιστές επιφάνειες, όπου γίνεται η αποκρυστάλλωση του άλατος, και μέσα σε 8-10 μέρες μεταφέρεται με σακιά στο σπίτι τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Μησκιώτης Β. Η., 2011, Πρόσωπα και θέματα της Μεθώνης του 19ου και 20ου αιώνος, μέρος δεύτερον, Μεθώνη
  • Παναγοπούλου Α., 2001, ‘Οι τεχνικές του αλατιού στην Πελοπόννησο το 17ο αι. Με αφορμή δύο ανέκδοτα σχέδια των αλυκών της Μεθώνης και της Κορώνης’, Το ελληνικό αλάτι στο Η΄ Τριήμερο εργασίας Μυτιλήνη, 6-8 Νοεμβρίου 1998, Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα, σελ. 156-165
  • Σαΐτας Γ. Κ. – Ζαρκιά Κ. Ι., 2001, ‘Τόποι και τρόποι συλλογής αλατιού στη Μέσα και στην Έξω Μάνη’, Το ελληνικό αλάτι στο Η΄ Τριήμερο εργασίας Μυτιλήνη, 6-8 Νοεμβρίου 1998, Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα, σελ. 254-294
  • Τσώνης Π., 2011, ‘Το αλάτι φωλιάζει στα βράχια της Μάνης’, Flash Μεσσηνίας, τεύχος 266, Οκτώβριος 2011, σελ. 30-32
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Γενικά
Συνταγή
Browse
(Προαιρετικό)