Μεσογειακή Διατροφή | Μουσείο Μεσσηνιακής Διατροφής

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η Μεσογειακή Διατροφή (Mediterranean Diet, από την ελληνική λέξη δίαιτα ή τρόπος ζωής) άρχισε να απασχολεί την κοινή γνώμη την δεκαετία του 1960, μετά από μία εκτεταμένη μελέτη από τον Ancel Keys, τη λεγόμενη ‘’Μελέτη των επτά χωρών’’, η οποία διερεύνησε το ρόλο της διατροφής στην διαμόρφωση του δείκτη στεφανιαίας καρδιοπάθειας. Η συγκεκριμένη έρευνα διήρκησε 30 χρόνια (1940-1970), συμμετείχαν 12.763 άνδρες και οι χώρες που έλαβαν μέρος ήταν η Γιουγκοσλαβία, η Ελλάδα (Κρήτη-Κέρκυρα, συνολικά 1215 άνδρες), οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Φινλανδία. Συγκεκριμένα για την Κρήτη παρουσιάστηκαν πολύ χαμηλά επίπεδα στεφανιαίας καρδιοπάθειας, λιγότερα περιστατικά κάποιων τύπων καρκίνου όπως του μαστoύ και του παχέος εντέρου , καθώς και λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια , ενώ το μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης αποδόθηκε στο χαμηλό περιεχόμενο κορεσμένων λιπιδίων της διατροφής που χαρακτηρίζει την συγκεκριμένη περιοχή. Τα αποτελέσματα της μελέτης οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι διαφορετικές διατροφικές παραδόσεις των λαών επιδρούν διαφορετικά στην υγεία των πληθυσμών.

Τον Ιανουάριο του 1993 με βάση τα στοιχεία μιας συγκεκριμένης σειράς επιδημιολογικών μελετών που ανέλυαν τις διατροφικές παραδόσεις των πληθυσμών της Μεσογείου σχεδιάστηκε η Μεσογειακή Πυραμίδα από μια επιτροπή πανεπιστημιακών και ερευνητών στις ΗΠΑ. Η μεγάλη σημασία της Μεσογειακής διατροφής τόσο για την υγεία του ανθρώπου όσο και για τον πολιτισμό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το Νοέμβριο του 2010 στο Ναϊρόμπι, η UNESCO συμπεριέλαβε την Μεσογειακή Διατροφή στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, ύστερα από αίτημα που υπέβαλαν από κοινού οι χώρες Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Μαρόκο. Επίσης η η κωμόπολη της Κορώνης έχει επιλεγεί από την UNESCO ως Εμβληματική Κοινότητα της Ελλάδας, επειδή συνδυάζει το τρίπτυχο διατροφής, παράδοσης και ιστορίας.

Η Μεσογειακή Διατροφή αναφέρεται στα διατροφολογικά πρότυπα χωρών που περιστοιχίζονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα με έμφαση σε περιοχές της Ελλάδας όπως η Κρήτη και η Μεσσηνία, καθώς και στην Νότια Ιταλία. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες στην περιοχή της Μεσογείου έδειξαν ότι υπάρχουν αρκετές διαφορές μεταξύ των διαφόρων χωρών τόσο σε διατροφικό, όσο και σε πολιτισμικό επίπεδο καθώς και σε επίπεδο παραδόσεων.

Τα διάφορα διατροφικά πρότυπα που επικρατούν στις περιοχές της Μεσογείου διαθέτουν και αρκετά κοινά στοιχεία όπωςη κεντρική θέση που κατέχει το ελαιόλαδο . Συγκεκριμένα λοιπόν η Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται ως ένα διατροφικό πρότυπο που έχει παραμείνει σταθερό χωροταξικά και χρονικά και αποτελείται κυρίως από το ελαιόλαδο, δημητριακά, φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά, μέτρια ποσότητα ψαριού, γαλακτοκομικών προϊόντων και κρέατος, καθώς επίσης και από πολλά καρυκεύματα και μπαχαρικά, συνοδεία κρασιού ή αφεψημάτων, τα οποία σε συνδυασμό με την φυσική δραστηριότητα αποτελούν μια από τις πιο ευεργετικές δίαιτες για την υγεία. Η χαμηλή κατανάλωση ζωϊκών λιπών οφείλεται στην δυνατότητα των μεσογειακών λαών να προσαρμόσουν την διατροφή τους με βάση το κλίμα, την γεωγραφία και τις γεωργικές δυνατότητες της περιοχής.

Συγκεκριμένα η Μεσογειακή Διατροφή εντοπίζεται κυρίως στις διατροφολογικές συνήθειες των κατοίκων της Κρήτης κυρίως λόγω της κατανάλωσης του παραγόμενου ελαιολάδου, του κρασιού και των γαλακτοκομικών προϊόντων καθώς και στις διατροφολογικές συνήθειες των πληθυσμών της Νότιας Ιταλίας. Στο παραπάνω μοντέλο αναπόσπαστο κομμάτι αποτελεί η φυσική δραστηριότητα, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι την εποχή που διεξήχθη η μελέτη των επτά χωρών οι Κρήτες περπατούσαν δεκατρία χιλιόμετρα την ημέρα λόγω του αγροτικού τρόπου ζωής τους.

Η Ελληνική Μεσογειακή Διατροφή βρίσκεται πολύ κοντά στην Μεσογειακή Διατροφή. Η ελληνική εκδοχή της μεσογειακής διατροφής χαρακτηρίζεται από υψηλή αναλογία μονοακόρεστων προς κορεσμένα λίπη, μέτρια κατανάλωση αιθανόλης, μεγάλη κατανάλωση οσπρίων και δημητριακών συμπεριλαμβανομένου του ψωμιού, μεγάλη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, μικρή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος και μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική μεσογειακή διατροφή συγκεντρώνει όλα τα πλεονεκτήματα, για να φέρει τον τίτλο της ‘’Πρότυπης Μεσογειακής Διατροφής’’, καθώς στον ελλαδικό χώρο όπου καταναλώνονται περισσότερα από τα τυπικά προϊόντα της μεσογειακής δίαιτας όπως το ελαιόλαδο, το ψωμί και τα φρούτα και λαχανικά. Επιπλέον, ιδιαίτερο στοιχείο της ελληνικής διατροφής είναι η θρησκευτική νηστεία, καθώς περίπου 180 ημέρες, οι χριστιανοί ορθόδοξοι απέχουν από την κατανάλωση κρέατος, αβγών και γαλακτοκομικών.

Στη σημερινή εποχή το διατροφικό πρότυπο της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής δεν τηρείται από όλους ή ακόμη τους περισσότερους από τους σημερινούς κατοίκους των Μεσογειακών χωρών και ο βαθμός υιοθέτησης του αρχίζει να φθίνει, ιδιαίτερα σε άτομα μέσης και μικρότερης ηλικίας. Για το λόγο αυτό απαιτείται διαμόρφωση μιας πολιτικής για τη διατήρηση του ευεργετικού αυτού τρόπου διατροφής στην οποία θα συμβάλλουν και οι εξελίξεις σε διάφορες επιστήμες αλλά και οι διαδικασίες παραγωγής και μεταποίησης των τροφίμων.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΛΕΙΣΙΜΟ