ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ – ΠΟΙΜΕΝΙΚΟΣ ΒΙΟΣ
Το κλίμα, η χλωρίδα και το ανάγλυφο του ελληνικού χώρου ευνόησαν την κτηνοτροφική δραστηριότητα, η οποία αφορά, κυρίως, τα αιγοπρόβατα. H κτηνοτροφία αποτελούσε μια από τις κύριες απασχολήσεις των κατοίκων της παραδοσιακής κοινωνίας της Μεσσηνίας. Ιδιαίτερα διαδεδομένη ήταν στην οικόσιτη μορφή της, καθώς εξασφάλιζε το μαλλί, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα στα νοικοκυριά.
Το όνομα του βοσκού είναι τσοπάνης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ονομάζεται προβατάρης και γιδάρης, ανάλογα με το κοπάδι του. Ο τσοπάνης φορά μια βαλτοσούκα, δηλαδή κάπα κόζινι / μάλλινη, και διαθέτει γκλίτσα και φλογέρα. Τον χειμώνα οι τσοπάνηδες κατέβαιναν σε πιο ζεστά μέρη, στα πεδινά, νοικιάζοντας μεγάλα κτήματα, τα οποία ξεπλήρωναν με τουλουμοτύρι και μαλλί, ενώ την άνοιξη ανηφόριζαν στις βουνοπλαγιές, όπου έχτιζαν πρόχειρες καλύβες και μαντριά. Μεγάλο γεγονός για τους τσοπάνηδες ήταν η κουρά (το κούρεμα) των προβάτων, στην αρχή του καλοκαιριού, το οποίο έφερνε κέρδος με την πώληση του μαλλιού.
Τα πρόβατα, ανάλογα με το χρώμα των μαλλιών, ονομάζονται: λευκά, λάγια (μαύρα) και καψαλά (όταν έχουν μαύρο και άσπρο μαλλί). Οι αίγες ονομάζονται άσπρα, κόρμπα (μαύρες τρίχες) και ρούσα (κόκκινες τρίχες). Πέραν των γιδοπροβάτων εκτρέφονταν και άλλα ζώα όπως βοοειδή, χοίροι, κότες/ όρνιθες και γαλοπούλες/ ινδιάνοι.
Κτηνοτροφικά οικήματα στέγαζαν τα κοπάδια και τις κτηνοτροφικές εργασίες όπως το μαντρί, περιφραγμένος ορθογώνιος χώρος για τα γίδια χτισμένος με απλή αργολιθοδομή, η στρούγκα, κλειστός χώρος όπου σταβλίζεται το κοπάδι και γίνεται το άρμεγμα των αιγοπροβάτων, το κοτέτσι / ορνιθώνας, το μέρος που κουρνιάζουν οι κότες, κοκόρια και γαλοπούλες, το χοιροστάσι / κουμάσι, στεγασμένος χώρος χοίρων, και το τυροκομείο, οίκημα για την παρασκευή τυροκομικών προϊόντων. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν και βοηθητικοί χώροι για την φύλαξη των εργαλείων και των τυριών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Αϊβαλιωτάκης Ν. Ε.,1942, Ο κάμπος της Μεσσηνίας και αι ορειναί λεκάναι, Αθήναι, σελ. 220-245.
  • Γκρόγκου Μ., 2012, Συλλογή λαογραφικού υλικού για τον κοινωνικό βίο από το Δεσύλλα Μεσσηνίας, Καλαμάτα (ΑΛΥΠΠ3).
  • Δημάκου Μ., 2010, Συλλογή λαογραφικού υλικού για τον κοινωνικό βίο από τη Μάνη, Καλαμάτα (ΑΛΥΠΠ4).
  • Δουλαβέρας Α. Ν., «Όψεις του λαϊκού βίου στη Μεσσηνία κατά τον 19ο και 20ο αιώνα», στο Μεσσηνία: Συμβολές στην Ιστορία και στον Πολιτισμό της, επιστημ. επιμέλεια: Α. Ν. Δουλαβέρας – Ι. Κ. Σπηλιοπούλου, Αθήνα: εκδόσεις Παπαζήση, σελ. 542-571.
  • Ήμελλος Σ. Δ. – Πολυμέρου-Καμηλάκη Α., 1983,Παραδοσιακός υλικός βίος του ελληνικού λαού (ερωτηματολόγιο), αρ. 17, Αθήνα: Δημοσιεύματα Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας, 16-17, σελ. 74-104.
  • Κακούρος Ι., 2006, Συλλογή λαογραφικού υλικού για τον υλικό, κοινωνικό και πνευματικό βίο από την περιοχή της Αβίας Μεσσηνίας, Καλαμάτα (ΑΛΥΠΠ6).
  • • Καλογιάννη Σ., 2009, Συλλογή λαογραφικού υλικού για τον κοινωνικό βίο και την κοινωνική οργάνωση από το χωριό Νομιτσί Μάνης, Καλαμάτα (ΑΛΥΠΠ7).
  • Καμηλάκη-Πολυμέρου Α. – Καραμανές Ε., 2008, Πολιτισμός –τέχνες – διαχείριση ελεύθερου χρόνου. Λαογραφία: Παραδοσιακός Πολιτισμός, Αθήνα: εκδόσεις Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ, σελ. 59-62.
  • Κουτσούρας Κ. Σ., 2003, «Η χοιροεκτροφή», στο περιοδικό Το χωριό μας. Κωνσταντίνοι Μεσσηνίας, αρ. φυλ. 31, Ιούν. 2003, σελ. 5-6.
  • Ξανθέας Σ. Σ., 2007, Λαογραφικά Έξω Μάνης. Τσέρια, Αθήνα: έκδοση Σύνδεσμος Τσεριωτών Αττικής «Ο Ευαγγελισμός», σελ. 93-102.
  • Παπάδης Ν., 2007,«Λαογραφικά του χωριού Στασιό Τριφυλίας» στο Μεσσηνιακό Ημερολόγιο, τ. Α΄, σελ. 226-227.
  • Παπαδόπουλος Σ. Α., 1997, Κούβελα. Ορεινό χωριό της επαρχίας Τριφυλίας Ν. Μεσσηνίας, τ. Β΄, Αθήνα, σελ. 88-119.
  • Ψαρράκη-Μπελεσιώτη Ν., 1978, Παραδοσιακές καλλιέργειες, Αιμιλία Γερουλάνου (επιμ.), Αθήνα: εκδόσεις Μουσείο Μπενάκη.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Γενικά
Συνταγή
Browse
(Προαιρετικό)